Tatar Kültürü

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Tatarlar (Tatarca: Tatarlar/Татарлар), Günümüzde Rusya Federasyonu içinde yer alan Tataristan Cumhuriyetindeki Volga Tatarları, Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyetindeki Kırım Tatarları gibi etnik gruplar kendilerini Tatar olarak adlandırmaktadır. Bunun dışında Çin Halk Cumhuriyetinin azınlıklarından biri olan Tatarlar da bilinmektedir. Rusya, Ukrayna, Polonya, Moldova, Litvanya, Belarus, Bulgaristan, Çin, Kazakistan, Romanya, Türkiye ve Özbekistan gibi ülkeler Tatarların yaşadıkları yerlerdir.


"Tatar" sözcüğü, çeşitli zamanlarda değişik anlamlarda kullanılmıştır. Ruslar, yüzyıllar boyunca, Rusya Avrupa'sında yaşayan Türk soylu Müslümanlar için, batılı yazar ve araştırmacılar, Türkistan'da ve Karadeniz'in kuzeyinde yaşayan Türkler için, Osmanlılar ise, on altıncı yüzyıldan başlayarak kuzey Türkleri için kullanmışlardır.

Moğol (Tatar) ordusunun çoğunluğu Kıpçaklar, Peçenekler ve öteki Türk boylarından gelenler rütbesiz askerlerden oluşmakta idi. Bütün komuta kademeleri ise, Moğolların tekelindeydi.

Çinlilerin Moğol olarak isimlendirdiği kabilelerden birinin adı Çin kaynaklarında görünmektedir. Moğolların Çinlilerce Tatar olarak isimlendirdiği ve Türkler ile iç içe yaşamış, komşu olan bu topluluk, Moğol ordusunun batıya seferlerinde Türk boyları ile savaşa katılmıştır. Dolayısı ile bir Moğol topluluğu olan Tatarlar, birlikte savaş için göç ettiği Türk kavimlerine daha sonra da egemenliği altında yaşayan bölgedekilere ismini vermiştir.

Bazı Çin kaynaklarına göre Tatarlar, bulundukları bölgeler, sosyal ve askeri yaşayış şekilleriyle farklılık göstermektedirler.[2]

Volga Tatarları

* İdil Tatarları

* Kazan Tatarları <- Kazan Hanlığı
* Mişär Tatarları
* Qasím Tatarları <- Kasım Hanlığı
* Astrakhan Tatarları <- Astrahan Hanlığı

Doğu Avrupa Tatarları

* Kırım Tatarları <- Kırım Hanlığı
* Litvanya Tatarları
* Beyaz Rusya Tatarları
* Polonya Tatarları

Kafkasya Tatarları

Orta Asya ve Sibirya Tatarları

* Kazak Tatarları <- Kazak Hanlığı
* Sibirya Tatarları <- Sibir Hanlığı

* Baraba Tatarları
* Chulym Tatarları
* Abakan Tatarları
* Kuzey Altay Tatarları
* Altaylar

Ak Tatarlar

Çin sınırına yakın bölgede yaşarlar. Düzgün giyimli, medeni ve aile düzeni olan insanlardı. Uzun yıllar Uygur Türkleri ile iç içe yaşamışlardır. Gelenekleri, Türkistan'da yaşayan Türk topluluklarının gelenekleriyle birebir örtüşmektedir. Sonradan Slavlaşan Bulgar Türkleri, Kırım, Kazan, Astrahan, Kasım ve Sibir hanlıklarının halkları Ak Tatarlar soyundan gelir.

Kara Tatarlar

Türkistan'ın kuzeyinde, Çin sınırından uzak bölgelerde yaşamaktaydılar. Bir rivayete göre Cengiz Han'ın ataları olduğu düşünülmektedir. Çok ilkel bir hayat sürerler ve Çinliler tarafından Türklerden ayrı bir yapıya sahip olduğunu belirtmek için Kara Tatar adı ile adlandırılırlardı. Kırmızı yüzlü, büyük yanaklı, kirpikleri ve sakalları çok seyrek, belden yukarısı kısa, bacakları uzun, dolgun vücutlu insanlardı.

Vahşi Tatarlar

Kırgıy olarak da anılan Kara Tatarlardan daha ilkel insanlardı. Üretimle ilgili faaliyetleri olmayan, toplayıcılık, soygunculuk, çapulculuk ve çok az olarak da avcılıkla geçinen topluluklardı.

Osmanlı Ordusu ile İlişkiler

Tatar Savaşçılar,1800'lü yıllarda Osmanlı ordusundaki Deliler adlı askeri birliğin dağılmasından sonra o boşluğu doldurmak amacı ile orduya alınmışlardır.